شاید اولین چیزی که بعد از شنیدن اسم کک و مک صورت توی ذهن ما بیاید، دختران بور اروپایی باشند که خیلی از آن‌ها روی صورتشان کک و مک دارند. امروزه برخی‌ها کک و مک صورت (البته به مقدار کم) را نمادی از زیبایی صورت می‌دانند. اما در حقیقت کک و مک صورت یک نوع بیماری پوستی است که در این مقاله قصد داریم به آن بپردازیم. کک و مک ممکن است در سایر نقاط بدن نیز ایجاد شود و گسترش پیدا کند. اگر پوست شما دچار این بیماری شده است؛ تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا از روش‌های درمان آن مطلع شوید.
کک و مک صورت چیست؟
به طور کلی کک و مکها نقطه‌های تيره رنگی هستند که اغلب به شکل دایره بوده و بر روی پوست صورت و یا قسمت‌های دیگر بدن به وجود میآیند. قطر برخی از این لکه‌ها تا حدود 5 میلی متر نیز می‌رسد. کک و مکها اغلب بر روی سطحی از پوست بدن ایجاد می‌شوند که نسبت به سایر نقاط بدن، بیشتر در معرض نور مستقیم خورشید قرار می‌گیرند. برای مثال پوست صورت، شانه‌ها و دست‌ها نسبت به سایر نقاط بدن بیشتر دچار کک و مک خواهد شد. این بیماری پوستی در افرادی که پوست آن‌ها روشن است و در اثر آفتاب سوختگی به راحتی دچار سوزش و تیرگی پوست می‌شود، بیشتر و زود‌تر بروز می‌کند. همچنین لکه‌های کک و مک در تابستان و در معرض نور خوشید پر رنگ‌تر و برجسته‌تر خواهند شد؛ اما برعکس در زمستان این لکه‌ها کم رنگ‌تر شده و کمتر به چشم میآیند.
انواع کک و مک صورت
کک مک صورت به طور کلی به دو نوع تقسیم می‌شوند. که در این بخش به تفسیر این دو نوع می‌پردازیم.
- کک و مک ساده یا سیمپلکس لنتیگو: این نوع از کک و مک در واقع ارثی بوده و در ژنتیک افراد وجود دارد. کک مکهای ساده کم رنگ‌تر و به نسبت کوچکتر نیز می‌باشند. همچنین گسترش و پراکندگی آن‌ها زیاد نیست و بیشتر در پوست صورت به وجود میآیند.
- کک و مک ناشی از آفتاب سوختگی یا سولار لنتیگو: این نوع از کک مکها در واقع همان آسیب دیدگی پوست است توسط اشعه‌های مضر خورشید ایجاد می‌شوند. لکه‌های این نوع کک و مک کمی تیره‌تر بوده و قطر آن‌ها نیز بزرگ‌تر است. پوست صورت و پشت دست‌ها نسبت به سایر نقاط بدن بیشتر دچار این نوع آسیب خواهند شد و همچنین افرادی که رنگ پوست و موی آن‌ها روشن باشد، بیشتر از سایر افراد به این عارضه دچار خواهند شد.
علت ایجاد کک و مک صورت
به وجود آمدن کک و مک روی صورت دلایل مختلفی دارد. برخی از این دلایل ژنتیکی بوده و به وراثت انسان‌ها مربوط می‌شود، که در قسمت قبل توضیح کوتاهی درباره آن دادیم. غیر از آفتاب سوختگی که یکی از مهمترین دلایل در ایجاد لکه‌های کک و مک می‌باشد، بیماری‌های مختلفی مثل اگزرودرما و پیگمنتوسام وجود دارند که باعث ایجاد کک و مک در صورت می‌شوند. بیماری پیگمنتوسام باعث افزایش حساسیت پوستی در برابر امواج فرا بنفش مانند نور خورشید می‌شود.
دلیل عملی و پزشکی بروز کک و مک روی پوست صورت و بدن، تولید بیش از حد ماده ملانین است. ملانین در واقع همان رنگدانه‌های پوست و مو می‌باشد. هر عاملی که باعث شود پوست ملانین بیشتری تولید کند، در نهایت باعث به وجود آمدن کک و مک خواهد شد. وقتی که نور آفتاب به صورت مستقیم روی پوست بدن ما می‌تابد، پوست برای محافظت از لایه‌های پایین‌تر خود، شروع به تولید مقدار زیادی ملانین می‌کند. اگر ملانین در همه قسمت‌های پوست به صورت یکنواخت تولید نشود، یا به عبارت دیگر ملانین در یک نقطه از پوست بیشتر تولید شود، در آن نقطه کک و مک ایجاد خواهد شد.
خوب است بدانید که نور خورشید علاوه بر ایجاد کک و مک صورت، می‌تواند برخی از سلول‌های پوست را به سلول‌های سرطانی خطرناک تبدیل کند. به همین خاطر مختخصصان پوست و مو همواره استفاده از کرم‌های ضد آفتاب را توصیه می‌کنند. استفاده از کرم ضد آفتاب باعث جلوگیری از به وجود آمدن کک و مک و پیری زودرس خواهد شد.
روش جلوگیری از کک و مک صورت
تا کنون درباره کک و مک صورت و دلیل ایجاد آن صحبت کردیم. در این بخش از مقاله می‌خواهیم به شما روش‌های جلوگیری از ایجاد لکه‌های کک و مک را یاد بدهیم. درست است که هیچ‌گاه نمیتوانیم از عوامل ژنیتیکی ایجاد کک و مک جلوگیری کنیم اما برای کک و مک نوع ساده روش‌های ساده‌ای وجود دارد که در صورت رعایت کردن آن می‌توانید از بروز آن جلوگیری کنید.
- مهمترین عامل ایجاد کک و مک، نور مستقیم خورشید است. پس اولین اقدام پیشگیرانه برای دچار نشدن به این عارضه، قرار نگرفتن در زیر نور مستقیم و شدید خورشید است. مخصوصا در فصل تابستان که خورشید به صورت عمودی می‌تابد. این اقدام نه تنها از بروز کک و مک جلوگیری می‌کند، بلکه از ایجاد سایر عارضه‌های پوستی مثل پیری زودرس نیز پیشگیری خواهد کرد.
- ممکن است شما به دلیل شغل و یا هر علت دیگری مجبور باشید ساعاتی را در بیرون از خانه و در زیر نور خورشید بگذرانید. در این صورت برای جلوگیری از ایجاد کک و مک روی صورت خود حتما از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنید. استفاده از کرم ضد آفتاب مخصوص تابستان نیست بلکه هر روزی که قصد دارید به بیرون از منزل برویدو هرفصلی باید از آن استفاده کنید.
- سومین اقدام پیشگیرانه از ایجاد کک و مک صورت، مصرف روزانه لبنیات و استفاده از ماسک‌های صورت است که در آن‌ها فراورده‌های لبنی مثل ماست وجود دارد.
درمان قطعی کک ومک صورت با روش پزشکی
بروز کک و مک برای خیلی از افراد ناراحت کننده است. اما خوشبختانه روش‌های زیادی برای درمان کک ومک صورت وجود دارد. که در این بخش به روش‌های پزشکی از بین بردن کک مک می‌پردازیم.
1- لیزر درمانی
دستگاه‌های لیزر مختلفی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها برای درمان قطعی کک ومک و یا از بین بردن خال و لکه‌های پوستی استفاده کرد. نتیجه‌ای که شما از این نوع درمان کسب می‌کنید به نوع لیزر و نوع لکه پوستی شما بستگی دارد. در این روش پرتو لیزر را با طول موج ۵۳۲ نانومتر از سطح پوست آسیب دیده عبور می‌دهند. در اثر تابش پرتو لیزر به پوست، ملانینی که بیش از اندازه تولید شده بود، از بین خواهد رفت.
2- درمان به روش IPL
برای این روش درمانی به این صورت عمل می‌کنند که در قدم اول پوست ناحیه مورد نظر را کاملا تمیز و ضدعفونی می‌کنند و بعد یک ژل سرد روی پوست می‌ریزند تا هدایت گرمایی پوست بهتر انجام شود. در عین انجام کار یک بسته حاوی هوای سرد به بیمار داده می‌شود تا روی صورت خود قرار دهد. به این ترتیب پوست صورت خنک خواهد شد. در این مرحله لیزر روی پوست بیمار قرار گرفته و جرقه‌های کوتاه نور روی کک و مکهای پوست او شلیک می‌شود.
3- لایه برداری با مواد شیمیایی
این روش درمانی، یکی از موثرترین روش‌ها برای درمان کک ومک صورت است. روش لایه برداری شیمیایی علاوه بر درمان کک و مک در از بین بردن لک صورت و خال‌های پوستی بسیار کارآمد است. برای انجام این روش، در قدم اول مادهای که برای لایه برداری استفاده می‌شود، روی کک و مکهای صورت مالیده می‌شود و بعد کل پوست صورت را با این ماده پوشش می‌دهند. در اثر لایه برداری که این ماده مخصوص انجام می‌دهد، ساختار پوست بهبود پیدا کرده و کک و مکهای صورت یا به طور کامل رفع می‌شوند و یا تا حد قابل توجهی کم رنگ خواهند شد.
4- کرایوتراپی
این روش که به منجمد کردن هم شناخته می‌شود برای درمان انواع عارضه‌های پوستی موثر است. در این روش، درمان از طریق سوزاندن نیتروژن مایع صورت می‌گیرد. اما متاسفانه همه کک و مکها و لکه‌های پوستی به خوبی نسبت به نیتروژن مایع واکنش نمی‌دهند و حتی در برخی موارد دیده شده که عوارض جانبی این درمان، باعث افزایش لکه‌ها یا تیره‌تر شدن آن‌ها شده است.
5- ابریژن با امواج رادیویی
روش درمانی ابریژن یا همان سایش با امواج رادیویی، از جمله روش‌هایی است که در درمان کک ومک صورت بسیار موثر است. اما این روش نیز با عوارض همراه است. در این روش ممکن است که رنگدانه‌های پوست به صورت دائمی دچار آسیب شوند و پوست ناحیه‌ای که روی آن ابریژن انجام شده رنگ روشن‌تر از سایر نقاط خواهد.
6- کرم ترتینوئین
ترتینوئین در واقع مادهای است که برای پاکسازی لکه‌های تیره ناشی از افزایش سن، آکنه، کک و مک صورت و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. از کرم ترتینوئین فقط به هنگام خواب استفاده کنید و توجه داشته باشید که از این کرم نباید در طول روز استفاده کرد. نکته مهم دیگر درباره این کرم این است که، نباید آن را هم زمان با محصولاتی مثل بنزوئیل پراکسید یا اسید گلیکولیک هستند، استفاده کرد.
نحوه استفاده از کرم کک ومک : قبل از خواب صورت خود را کاملا بشویید و بعد کرم ترتینوئین را روی پوست صورت خود دقیقا جایی که کک و مک وجود دارد بمالید. 30 دقیقه صبر کنید. پس از گذشت این زمان، می‌توانید دوباره صورت خود را بشویید و یا به کمک یک دستمال صورت خود را تمیز نمایید.
درمان خانگی کک ومک صورت
در قسمت پایانی مقاله می‌خواهیم یک سری روش درمان خانگی کک ومک صورت را به شما عزیزان آموزش دهیم. البته این نکته را هم باید بگوییم که هیچ درمان خانگی قطعی و مشخص برای حذف کک و مک صورت وجود ندارد. اما شما با استفاده از این روش‌ها می‌توانید به کاهش لکه‌ها و کمرنگ شدن آن‌ها کمک کنید. همچنین با استفاده از این روش‌های خانگی می‌توانید تا حد زیادی از پیشرفت و گسترش کک و مکهای صورت خود جلوگیری کنید.
1. درمان کک ومک صورت با روغن نارگیل
برای درمان کک ومک صورت با استفاده از روغن نارگیل باید به این صورت عمل کنید. ابتدا صورت خود را کاملا تمیز می‌کنید. برای این کار می‌توانید از یک شوینده ملایم نیز استفاده کنید. در مرحله بعد به اندازه نصف بند انگشت از روغن نارگیل برداشته و به پوست صورت خود بمالید. روغن نارگیل را به مدت 5 دقیقه روی صورتتان حسابی ماساژ دهید و بعد از آن 15 تا 20 دقیقه به صورت خود استراحت دهید. پس از این مدت صورت خود را با آب گرم شست و شو دهید. در صورتی که پوست شما خشک باشد می‌توانید روغن نارگیل را در تمام طول شب روی صورت خود نگه دارید و اگر پوست صورت شما از نوع چرب است حتما طبق دستورالعمل پیش بروید در غیر این صورت ممکن است با مشکلاتی مثل بازتر شدن منافذ پوست مواجه شوید.
برای این که از این روش نتیجه خوبی بگیرید؛ باید هفته‌ای سه بار آن را تکرار کنید و هر زمان که احساس کردید که لک‌های صورت شما کمتر و یا کمرنگ‌تر شده است، تعداد دفعات انجام این روش را می‌توانید کاهش دهید. برای آشنایی بیشتر با روغن نارگیل به مقاله «روغن نارگیل برای صورت» مراجعه کنید.
2. عسل برای درمان خانگی کک ومک صورت
درمان خانگی بعدی استفاده از عسل است. همانطور که حتما می‌دانید عسل خاصیت درمانی بسیاری برای پوست دارد. برای درمان کک و مک با عسل، ابتدا صورت خود را کامل بشویید و بعد آن را خشک کنید. زمان که هنوز صورت شما کمی مرطوب است؛ یک قاشق مربا خور عسل را برداشته و روی کل سطح پوست صورت خود پخش کنید. توجه داشته باشید که اگر عسل را داخل یخچال نگهداری می‌کنید؛ حتما نیم ساعت قبل از انجام کار آن را در دمای محیط قرار بدهید.
بعد از این که عسل را به مدت 5 دقیقه روی پوستتان ماساژ دادید، 15 تا 20 دقیقه به پوست خود استراحت داده و بعد صورت خود را با آب گرم بشویید. عسل پوست شما را روشن کرده و حساسیت پوست را نسبت به نور خورشید کم می‌کند. این درمان را دو یا سه بار در هفته می‌توانید تکرار کنید.
3. ماست و آلوئه‌ورا برای درمان کک و مک
ماسک ماست و آلوئه‌ورا بهترین ماسک خانگی برای جای جوش و کک ومک می‌باشد. هر دو این مواد خاصیت روشن کنندگی پوست و از بین بردن لک را دارند.
برای تهیه این ماسک، 3 قاشق چایخوری ماست را با 1 قاشق چایخوری ژل آلوئه‌ورا به خوبی با هم مخلوط می‌کنیم تا کاملا یک دست شود.
قبل از استفاده از ماسک حتما صورت خود را بشویید و آن را خشک کنید. مواد را به مدت 5 دقیقه روی پوستتان ماساژ دهید. در مرحله بعد یک ربع تا 20 دقیقه به پوست خود استراحت دهید و بعد آن را با آب ولرم شست و شو دهید. توصیه می‌شود برای نتیجه گیری بهتر این درمان را 3 بار در هفته تکرار کنید. برای آشنایی بیشتر با انواع ماسک آلوورا پیشنهاد می‌کنیم مقاله «ماسک آلوورا برای صورت» را مطالعه کنید.
4. از بین بردن کک مک با آووکادو
آووکادو منبع غنی از ویتامین E، ویتامین K و اسید پانتوتنیک می‌باشد. همین دلیل باعث شده است که آووکادو یک میوه بسیار مفید برای پوست صورت باشد. یک چهارم آووکادو را برداشته و آن را خوب له کنید تا یک خمیر یکنواخت حاصل شود، این خمیر را به مدت 5 دقیقه روی پوست صورت خود ماساژ دهید.
بعد از این که 20 دقیقه آووکادو روی پوست شما ماند، صورت خود را با آب ولرم شست و شو دهید. در صورتی که این درمان را هفته‌ای سه بار تکرار کنید، شاهد کمرنگ شدن کک و مکهای صورت خود خواهید بود. از این ماسک برای جای جوش و کک و مک صورت خود استفاده کنید و از نتیجه کار لذت ببرید.
5. سرکه سیب و آبلیمو برای کک و مک صورت
سرکه سیب و آبلیمو هر دو خاصیت اسیدی دارند و می‌توانند پوست صورت را روشن و شفاف کنند. همچنین آبلیمو حاوی اسید سیتریک می‌باشد و می‌تواند کک و مک صورت را تا حد قابل توجهی کمرنگ سازد. برای درمان با سرکه و آبلیمو باید، یک قاشق چای خوری آبلیمو تازه را با یک قاشق چایخوری سرکه سیب مخلوط کنید. یک گوله پنبه بردارید و آن را به مخلوط سرکه سیب و آبلیمو آغشته کنید. پنبه را در یک جهت روی تمام قسمت‌های صورت خود بکشید. به مدت 2 ساعت به پوست خود استراحت داد و بعد آن را با آب ولرم بشویید. مقاله «سرکه سیب برای پوست» به صورت کامل به شرح خواص سرکه سیب برای صورت می‌پردازد که می‌توانید به آن مراجعه کنید.
نکته: در مدت زمانی که از این درمان استفاده می‌کنید، حتما به صورت روزانه از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
6. روغن ویتامین E برای درمان کک ومک صورت
روغن ویتامین E تاثیر شگفت انگیزی روی پوست صورت دارد. این روغن به صورت کپسول‌های زرد زنگ و شفاف به فروش می‌رسد. در هر بار استفاده از این روش یک کپسول برداشته و با سوزن سوراخ کوچکی روی آن ایجاد کنید به گونه‌ای که روغن ویتامین ایی از آن خارج شود.
روغن را روی صورت خود مالیده و به مدت 10 دقیقه روی پوست خود ماساژ دهید. این درمان را 3 بار در روز تکرار کنید. پس از یک الی دو هفته مشاهده خواهید کرد که روغن چگونه به کاهش و کمرنگ شدن لکه‌های کک و مک صورت شما کمک کرده است. علاوه بر این از روغن ویتامین ایی جهت مراقبت پوستی روزانه نیز می‌توانید استفاده کنید. هم چنین در صورتی که تمایل دارید اطلاعات بیشتری درباره این ویتامین کسب کنید مقاله «ویتامین e برای پوست» را مطالعه نمایید.
کلام آخر
از این که تا پایان این مقاله با ما همراه بودید از شما صمیمانه سپاسگزاریم و امیدواریم که اطلاعات مفیدی درباره‌ی کک و مک صورت و روش درمان آن به شما عزیزان ارائه داده باشیم. همانطور که گفته شد درمان‌های خانگی روش قطعی برای درمان کک و مک نیست و فقط می‌توانند تا حدی آن‌ها را کمرنگ کنند و یا از پیشرفتشان جلوگیری کنند. پس اگر لکه‌های روی صورت شما زیاد و پررنگ است حتما از روش‌های پزشکی برای درمان آن‌ها استفاده کنید.
