می‌گویند به پوست طرف مقابلت نگاه کن تا ببینی چقدر بهداشت فردی را رعایت می‌کند. کمتر کسی هست که برای یک‌بار هم که شده با مشکلات پوستی- از آکنه و خشکی بگیر تا جوش سرسیاه- دست‌وپنجه نرم نکرده باشد. عموماً هم در تلاش برای پیدا کردن یک روش پیشگیری برای درمان جوش سرسیاه و کنترل مشکلات پوستی دیگر هستیم.
مسئله درمان جوش سرسیاه صورت ازجمله رایج‌ترین مشکلاتی است که در برنامه‌های مراقبتی به آن توجه می‌شود. اینکه ریشه بروز این نوع جوش چیست و چطور می‌شود آن را کنترل و مهارکرد نیاز به راهنمایی و پاسخی دارد که در این مقاله قصد داریم به آن برسیم.
جوش سرسیاه چیست؟
همه انواع جوش‌های پوستی را به اسم آکنه Acne می‌شناسند که عموماً به‌صورت نقاط برآمده قرمز، سرسیاه یا سرسفید خودشان را نشان می‌دهند. نوع خفیفی از آکنه شناسایی‌شده است که آن را جوش سرسیاه یا کامدون سر باز open comedones می‌نامند.
این نوع جوش درواقع فولیکول‌هایی با منافذ باز غیرعادی هستند که ریشه شکل‌گیری آن‌ها چربی طبیعی پوست (سبوم sebum)، کراتین و سلول‌های از بین رفته است. در فرایند اکسیدشدن سلول‌های ملانین، این ترکیب و درنهایت جوش‌های سرسیاه به وجود می‌آیند.
دلیل سیاهی این نوع آکنه هم جمع شدن همین مواد است و البته این گردهم آیی بدشکل معمولاً روی بینی خودش را نشان می‌دهد و فرد را مجبور به درمان جوش سرسیاه روی بینی می‌کند.
نکته: جوش سرسیاه فقط روی بینی شکل نمی‌گیرد و احتمال بروز آن‌ها روی پوست پشت، سینه، گردن، بازو یا شانه‌ها هم وجود دارد. خوب است بدانید که بنا بر آمار به‌دست‌آمده، حدود 85% مردم با چنین مشکل پوستی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
علت جوش سر سیاه چیست؟
همان‌طور که بالاتر برایتان توضیح دادیم، با تجمع چربی طبیعی پوست، سلول‌های مرده و کراتین جوش‌های سرسیاه خودشان را نشان می‌دهند. اگر مواد جمع شده زیر پوست بسته باقی بمانند جوش سرسفید هستند اما با باز شدن سطح پوست و تماس ترکیبات جوش، تغییر رنگ می‌دهند و معروف می‌شوند به جوش‌های سرسیاه.
برای درمان جوش سرسیاه لازم است ابتدا دلایل اصلی بروز این نوع آکنه را بدانیم:
● تولید بیش‌ازحد چربی در پوست
● تغییرات هورمونی (یا استفاده از داروهای هورمونی در بدن‌سازی)
● حاملگی
● مواد پاک‌کننده پوست
● رطوبت بیش‌ازاندازه یا تعریق زیاد
● وراثت
● تحریک منجر به خارش پوست
● فشار روانی؛ استرس (فعال شدن مکانیسم افزایش ترشح هورمون فوق کلیوی)
● انواع غذاهای دریایی کهید زیادی دارند.
● انواع غذاهای با قند و چربی زیاد
● غذاهای کم پروتئین
● مصرف پایین ویتامین E و A
روش‌های درمان جوش سرسیاه کدام است؟
با انتخاب یکی از روش‌های درمانی زیر برای از بین بردن جوش های سر سیاه بینی می‌توانید بخش زیادی از نگرانی خود را برطرف کنید.
1- روش‌های پزشکی برای درمان جوش سرسیاه صورت و بینی
لازم است در صورت انتخاب درمان دارویی و زیر نظر پزشک، حتماً دوره درمان و مراقبت پوست خود را به‌طور کامل سپری کنید. توجه داشته باشید که رها کردن درمان در نیمه‌راه می‌تواند باعث ماندگاری جوش‌ها روی پوست و همچنین هزینه‌تراشی‌های بیشتر در آینده شود.
- بنزوئیل پر اکسید (benzoyl peroxide)
این ماده با اثر ضدباکتری که دارد، فعالیت‌های شیمیایی فولیکول‌های مو را کمتر می‌کند. برای کنترل گرفتگی جوش از این دارو استفاده می‌کنند. همچنین می‌توانید از بنزوئیل پراکسید در موارد سطحی یا پیشگیری از بروز انواع دیگر استفاده کنید.
- رتینوید ها (Retinoids)
ازجمله روش‌های درمانی رایج برای کنترل هردو نوع آکنه، سرسیاه و سرسفید، مصرف این دارو به شکل پماد یا محلول است. رتینوئیدها در سه نوع موضعی ترتینوئین، آداپالین و تازاروتن از مشتقات ویتامین A هستند که جلوی تغییر ماهیت و وخیم شدن ترکیب سلول‌های آسیب‌دیده را می‌گیرند.
برای از بین بردن جوش های سرسیاه بینی و سایر نقاط بدن از این ماده استفاده می‌کنند تا با خارج کردن مواد جمع شده در حفره‌های پوستی، پوست به حالت سالم و طبیعی خود بازگردد. ناگفته نماند که به دلیل ترکیب ناخوشایند رتینوئیدها حتماً با تجویز پزشک آن را مصرف کنید.
- آنتی‌بیوتیک‌ها
می‌توانید برای از بین بردن جوش سرسیاه بینی روی این داروی موضعی حساب کنید. البته نوع قرص آن‌هم در بازار موجود است و لازم به تذکر است که برای آکنه غیر عفونی مؤثر نیست. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا قرص‌های مصرفی آن می‌تواند برای درمان جوش‌های سرسیاه و جوش‌های سرسفید عفونی مؤثر باشد.
- ایزوترتینوین Isotretinoin یا Accutane
درصورتی‌که فرد درگیر آکنه‌های کیستی ناراحت‌کننده باشد این دارو برایش تجویز می‌شود. اما مصرف آن عوارضی را به همراه دارد. ناگفته نماند که مصرف ایزوترتینوئین ازجمله روش‌های بسیار کارآمد است که عموماً برای درمان جوش سرسیاه خفیف تجویز نمی‌شود.
افراد مبتلابه جوش‌های کیستی نتیجه مطلوبی از مصرف این دارو می‌گیرند که نشانه‌های مهار تا مدتی پس از پایان دوره درمان دیده می‌شود. حتماً به خاطر بسپارید که این ترکیب دارویی عوارضی مثل مشکلات باروری را در پی خواهد داشت و لازم است زیر نظر پزشک متخصص، آزمایش‌های خون ماهانه انجام شود.
- استخراج
یکی دیگر از روش‌های از بین بردن جوش های سرسیاه بینی و بدن تخلیه جوش است. پزشک متخصص این درمان را شخصاً انجام می‌دهد و طی یک فرایند، مواد داخل جوش سرسیاه یا سرسفید به‌طور کامل تخلیه می‌شود.
برای خالی کردن جوش‌ها از یک وسیله فلزی که در قسمت سر خود، حلقه کوچکی دارد استفاده می‌شود. بافشار این حلقه روی جوش مواد داخل آکنه به‌تدریج بیرون می‌ریزد. توجه داشته باشید که سر جوش‌های سرسفید باید اول سوراخ شود.
خوب است بدانید که اگر می‌خواهید شخصاً این کار را انجام دهید بهتر است از پزشک راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید یا باتوجه به تصویر زیر عمل کنید. لازم است حتماً پیش از شروع، لوازم را کاملاً ضدعفونی کنید. تخلیه جوش‌های ملتهب هرگز توصیه نمی‌شود چون درنهایت پوستی زخمی را برایتان برجا می‌گذارد.
- میکرودرم ابریژن (Microdermabrasion)
با روش میکرودرم، متخصص پوست عملیات لایه‌برداری را روی پوست شما انجام می‌دهد. او با دستگاه و لوازم مخصوص که سطح خشنی دارند مشغول سنباده زدن پوست می‌شود.
کمی ترسناک شد؟! اصلاً جای نگرانی نیست و پزشک با رعایت کامل اصول بهداشتی عملیات را انجام می‌دهد. این لایه‌برداری باعث برداشته شدن لایه بالایی پوست و از بین رفتن گرفتگی‌هایی که جوش‌های سرسیاه را تشکیل می‌دهند، می‌شود.
- لایه‌برداری شیمیایی
این روش درمان جوش سرسیاه بینی و بدن با آغشته کردن سطح پوست به یک محلول شیمیایی قوی انجام می‌شود. با گذشت زمان مشخص، لایه بالایی برداشته می‌شود و لایه زیرین، بعد از برداشتن گرفتگی و زدودن سلول‌های مرده، باقی می‌ماند.
خوب است بدانید که لایه‌برداری شیمیایی روشی است که به دلیل سنگین بودن ترکیب دارویی باید حتماً زیر نظر متخصص پوست انجام شود. اما لایه‌برداری‌های متوسط و ملایم نیاز به تجویز پزشک ندارند.
- لیزر درمانی
برای درمان جوش سرسیاه با لیزر از پرتوهای شدید نور استفاده می‌شود تا سطح چربی پوست کم یا باکتری‌های زنده مهار شود. جالب است بدانید که پرتوهای لیزر بدون اینکه به سطح پوست و لایه‌های بالایی آسیب برسانند، روی لایه‌های زیرین تأثیر می‌گذارند و درنهایت باعث مهار انواع آکنه می‌شوند.
2- روش های درمان خانگی جوش سرسیاه صورت و بینی
انتخاب دوره درمانی با روش‌های خانگی عموماً طرفدار دارد که مهم‌ترین دلیل آن بی‌خطر بودن و کم‌هزینه بودن مواد لازم برای درمان است. می‌توانید اگر فرد باحوصله و علاقه‌مند به این روش درمانی هستید، یکی از موارد زیر را انجام دهید.
– درمان جوش سر سیاه با سرکه سیب و نعناع
موادی که نیاز دارید:
3 قاشق غذاخوری برگ خردشده نعناع
3 قاشق غذاخوری سرکه سیب
یک فنجان آب و مقداری پنبه
روش تهیه:
سرکه سیب و برگ‌های نعنا را به مدت یک هفته در یک کاسه بکوبید و در مکانی سرد و تاریک استراحت بدهید. بعدازاین مدت، یک فنجان آب اضافه و شش روز در یخچال نگهداری کنید.
این ترکیب را شب‌ها پیش از خواب روی پوست بمالید و صبح روز بعد آن را بشویید و از کرم مرطوب‌کننده استفاده کنید. توجه داشته باشید که روی پوست‌های حساس نباید مدت طولانی بماند.
– از بین بردن جوش سر سیاه بینی با خمیردندان
مواد لازم:
تریکولوسان موجود در خمیردندان باعث خشک شدن سریع پوست و جوش می‌شود. بنابراین برای از بین بردن جوش سرسیاه با خمیردندان لازم است این ماده ضدباکتری را با یک ماده دیگر مثل جوش‌شیرین روی نقطه جوش‌دار پوست خود بمالید. یک ترکیب ضدباکتری و ضدالتهاب!
روش تهیه:
کافی است یک قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین را با خمیردندان ترکیب کنید. فراموش نکنید قبل از مالیدن ترکیب روی جوش‌ها، پوستتان را ازهر آلودگی پاک‌کنید تا فرایند پاک‌سازی به‌خوبی انجام شود. ترکیب موردنظر باید سی دقیقه روی پوست استراحت کند و بعد آن را با آب سرد شست‌وشو بدهید.
مهم: از بین بردن جوش سر سیاه بینی با خمیردندان یک روش درمانی دائمی نیست و فقط نشانه‌های ظاهری را از بین می‌برد. بنابراین پیشنهاد نمی‌کنیم از آن همیشه استفاده کنید چون در بلندمدت باعث خشک شدن پوست می‌شود.
– از بین بردن جوش سر سیاه بینی با شکر
برای حذف سلول‌های مرده پوست همیشه لایه‌برداری و استفاده از ماسک برای جوش سر سیاه بینی و صورت بهترین انتخاب است. در این روش نه‌تنها با سلول‌های مرده پوست خداحافظی می‌کنید بلکه باعث بهبود گردش خون در صورت و نرمی پوست خواهید شد.
مواد لازم:
این نوع ماسک خانگی برای جوش سرسیاه را می‌توانید با افزودن مقداری روغن گیاهی، روغن دانه انگور، روغن بادام شیرین، روغن‌زیتون یا جوجوبا، تأثیرگذارتر کنید.
روش تهیه:
مواد را خوب با هم ترکیب کنید و در پایان درصورت تمایل چند قطره عطر هم بریزید. لازم است ترکیب را برای حفظ ماندگاری روغن در نقطه خنک و تاریک نگهداری کنید.
پس از مرطوب کردن صورت، یک قاشق از ماده را آرام و دایره‌وار روی پوست بکشید. بعد از چند دقیقه می‌توانید آن را بردارید. خوب است بدانید که برای جلوگیری از خشکی پوست، نباید بیشتر از 2-3 بار در هفته از این ماسک برای جوش سرسیاه استفاده کنید.
– جوش‌شیرین و آب برای درمان جوش سرسیاه بینی
همین ابتدا عرض می‌کنیم که نباید در مصرف این ماده قوی زیاده‌روی کرد چون باعث خشک شدن پوستتان می‌شود. از این روش ارزان و طبیعی برای لایه‌برداری و به‌عنوان ماسک خانگی برای رفع جوش سرسیاه استفاده کنید.
موادی که نیاز دارید:
پودر جوش‌شیرین+ آب و کاسه
روش تهیه:
ساده است! خمیر به‌دست‌آمده از ترکیب را دایره‌وار روی پوست بکشید، چند دقیقه صبر و پس از شست‌وشو با آب، حتماً از کرم مرطوب‌کننده استفاده کنید.
– از بین بردن جوش سرسیاه با وازلین
مواد لازم:
وازلین+ نایلون و حوله
روش تهیه:
برای از بین بردن جوش سرسیاه با وازلین می‌توانید مقداری از این ماده را روی نقاطی که جوش زده‌اند بمالید. در مرحله بعد از یک‌تکه نایلون استفاده کنید و آن را روی نقطه موردنظر بگذارید. بعد از پنج دقیقه نایلون را بردارید و از یک حوله برای پاک کردن وازلین کمک بگیرید.
در پایان از یک‌تکه پارچه خشک و تمیز برای برداشتن و خالی کردن جوش‌های سرسیاه استفاده کنید. پس از چندبار که این کار را انجام دادید می‌توانید از کرم مرطوب‌کننده استفاده کنید.
– ماسک زغال برای جوش سرسیاه
برای درمان می‌توانید از ماسک زغال برای جوش سرسیاه استفاده کنید. خاصیت انواع ماسک و لایه‌بردارها این است که به خشک شدن جوش کمک می‌کند و لایه اضافی سبوم (چربی) را از روی پوست برمی‌دارد.
مواد لازم:
ماسک زغال
روش تهیه:
برای اینکه نتیجه بهتری بگیرید لایه ضخیمی از ماسک انتخابی خودتان را – کرمی یا نقابی- روی سطح پوست بمالید و اجازه بدهید باتوجه به مدت‌زمان مناسب که روی تیوب نوشته‌شده است، استراحت کند.
اگر نگران این موضوع هستید که ماسک زغال برای جوش سرسیاه باعث خشک شدن پوست می‌شود باید عرض کنیم که استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده بعد از هر بار مصرف ماسک توصیه می‌شود. می‌توانید این روش درمانی را 1-2 بار در هفته انجام دهید.
– از بین بردن جوش های سرسیاه بینی با عسل و دارچین
هم خوشمزه و هم خوش عطر! از این ترکیب عالی برای درمان جوش سرسیاه غافل نشوید. عسل خاصیت ضد باکتریایی دارد و شبیه چسب، آلودگی‌های پوست را با خود برمی‌دارد. دارچین هم بهترین گزینه برای بهبود جریان خون است و پوستی نرم و شاداب به شما هدیه می‌دهد.
موادی که نیاز دارید:
مقداری پودر دارچین+ کمی عسل و نوار پارچه‌ای
روش تهیه:
هر نوار پارچه‌ای آغشته به عسل و دارچین را به مدت 3-5 دقیقه روی قسمت‌هایی که جوش سرسیاه دارد بگذارید. در پایان با شست‌وشوی صورت، پوستتان را با کرم مرطوب‌کننده ماساژ بدهید.
– از بین بردن جوش های سرسیاه با شیر
برای از بین بردن جوش های سرسیاه با شیر کافی است از ماسک ترکیبی شیر و عسل استفاده کنید. این ماسک برای از بین بردن جوش سرسیاه بینی و بدن عالی عمل می‌کند. خاصیت ضد باکتریایی عسل در کنار اسیدلاکتیک موجود در شیر کمک می‌کند جوش‌های سرسیاه از روی پوست کنده شوند.
موادی که لازم دارید:
یک قاشق سوپ‌خوری عسل طبیعی
یک قاشق چای‌خوری شیر
نوار پارچه‌ای تمیز
روش تهیه:
ترکیب موردنظر را به مدت 5-10 دقیقه حرارت بدهید (داخل ماکروویو یا روی حرارت آب جوش) و بعد روی پوست بمالید. نوار پارچه‌ای را روی ترکیب بگذارید و اجازه بدهید 20 دقیقه در این حالت استراحت کند. در پایان صورت را با آب سرد بشویید و کرم مرطوب‌کننده بزنید.
– از بین بردن جوش سرسیاه بینی با بخور صورت
یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان جوش سرسیاه بخور صورت است. این روش اگرچه یک درمان دائمی و ریشه‌ای نیست ولی زمینه تحریک پوست برای لایه‌برداری در مرحله بعد را فراهم می‌کند.
پس از هر بار بخور، مراقب باشید زیاد در معرض بخارآب داغ قرار نگیرید و به حرارت نزدیک نشوید، صورت خود را با حوله تمیز خشک و از کرم مرطوب‌کننده استفاده کنید.
– درمان جوش سرسیاه صورت با استفاده از آب
بهترین و بدون درد سرترین روش! فقط کافی است حوصله به خرج بدهید و روزانه، مخصوصاً بعد از بیدار شدن و پیش از خواب شبانه، صورت را با آب خالی شست‌وشو بدهید. این کار نه‌تنها باعث سرزندگی پوست شما می‌شود بلکه آلودگی نشسته در طول روز را مرتب می‌گیرد و فرصت بروز جوش سرسیاه را نمی‌دهد.
5 روش پیشگیری از بروز جوش‌های سرسیاه کدام است؟
1- تمیز کردن مرتب پوست: پاک‌سازی روزانه پوست مخصوصاً اگر مدت زیادی بیرون از خانه می‌مانید لازم است. پیشنهاد می‌کنیم از پاک‌کننده‌های حاوی اسید سالیسیک استفاده یا محصولاتی برای پاک‌سازی پوست‌های چرب انتخاب کنید.
2- شست‌وشوی زیاد صورت، ممنوع: شست‌وشوی مداوم صورت باعث تحریک پوست و چربی سازی بیشتر می‌شود. توصیه می‌کنیم شب‌ها پیش از خواب و صبح بعد از بیدار شدن با کمی پاک‌کننده و آب ولرم صورتتان را سرحال کنید.
3- پاک کردن به‌موقع آرایش صورت: این نکته را مخصوصاً پیش از خواب شبانه در نظر داشته باشید. منافذ پوست در این موقع بیشترین نیاز را به تنفس و بازسازی دارند و نادیده گرفتن این نکته باعث آسیب و بروز جوش سرسیاه می‌شود. پیش از آنکه برای درمان جوش سرسیاه دست‌به‌کار شوید، می‌توانید به هوشمندانه‌ترین روش، پیشگیری کنید. البته استفاده از لوازم‌آرایشی تمیز و استریل شده را هم فراموش نکنید.
4- حمام: اگر فعالیت روزانه شما زیاد و سنگین است بدون شک حمام باید جزو ثابت برنامه روزانه‌تان باشد تا پوست نفسی بکشد. خوب است بدانید که برای شست‌وشوی پوست از صابون استفاده نکنید. مصرف شامپو بدن و ژل بهترین گزینه برای مراقبت از پوست خسته بعد از یک روز کاری است.
5- لایه‌برداری پوست: این تصور که لایه‌بردارها، خشن هستند و به پوست آسیب می‌رسانند درست نیست. ترکیب لایه‌بردارها از ماسه یا کریستال است و اگر پوست حساسی دارید این روش را کنار بگذارید. هرنوع لایه‌بردار و ماسک برای از بین بردن جوش سر سیاه بینی و صورت کمک می‌کند منافذ پوست بازشوند.
امیدواریم با انجام یکی از روش‌های نوشته‌شده در این مقاله قدم مفید و تأثیرگذاری برای درمان جوش سرسیاه بردارید و به‌مرورزمان ارتباط خوبی باپوستتان برقرار کنید. نگران نباشید و فقط با تمرکز و حوصله از اولین سد دفاعی بدنتان مراقبت کنید.
