«روی سرت برف باریده؟!» بعید است این جمله سوالی کوتاه را دستکم برای یک بار هم که شده در زندگی‌تان نشنیده باشید. حالا یا مخاطب خودتان بودید یا دیگری. به هرحال، گوینده خیلی غیرمستقیم به شوره نشسته روی موهای شما اشاره کرده و این جمله را با حیرت خاصی گفته است. این نوع گفت و گوها عموماً به توصیه‌هایی برای درمان شوره سر ختم می‌شوند تا فرد درگیر چنین عارضه‌ای از شر آن خلاص شود.
داستان Dandruff و رفع دائمی شوره سر یک داستان همیشگی و آشناست و امروز قصد داریم در این مقاله کمی دقیق‌تر به آن و دلایل به وجود آمدنش بپردازیم.
شوره سر چیست؟
پوسته یا برفک‌هایی که روی شانه یا لای تارهای موهایتان می‌بینید قصه‌ای طولانی دارند؛ شوره. پوسته‌های شوره درواقع سلول‌های مرده پوست هستند که از کف سر شما جدا و در نقاط مختلفی از بدن و لباس دیده می‌شوند.
باوجود این برفک‌های ریزکوچولو اگر به کف سرتان دقت کنید احتمالاً نشان‌هایی از زبری، قرمزی یا جوش و سفتی را می‌بینید. ناگفته نماند که هرچه پوست سرتان را بخارانید یا آن را دستکاری کنید، این پوسته‌ها بیشتر خودشان را نشان می‌دهند. قسمت آزاردهنده اینجاست که لباس سیاه هم پوشیده باشید!
شاید به این نتیجه رسیده‌اید که دلیل شوره سر ، کثیفی موهاست. اینطور نیست. مهم‌ترین علت شوره و خارش سر استفاده از روش‌ها و ابزارهای حالت دهنده مو و همچنین محصولاتی است که ممکن است باعث پوست پوست شدن کف سر شما شود.
همچنین نباید از یک سری رنگ موها و محصولات حالت دهنده که بعد از مصرف باعث برفکی شدن، خشکی یا تحریک پوست سر می‌شوند غافل شد. خوب است بدانید که شست و شوی ناکافی یا نادرست موها هم به تشدید شوره و پیدا کردن روشی برای درمان شوره سر دامن می زند.
◄ شاید بخواهید بیشتر بدانید
شوره‌ها عموماً روی پوست کف سر شکل می‌گیرند. ولی در بخش‌های دیگری از بدن فرد هم دیده می‌شوند؛ پیشانی، ابرو، مژه یا گوش‌ها. پوست سینه یا هرنقطه‌ای از بدن که مو می‌روید هم بستر شوره است و از حالت متوسط یا شدید (درماتیت سبورئیک) تشخیص داده می‌شود.
مهم: پوست چرب (چربی طبیعی پوست) یا روغنی (چربی خارجی) یا کمی قرمز و ملتهب هم از جمله نشانه‌های شوره است و باید در این مورد با پزشک متخصص صحبت کنید.
انواع شوره سر کدام است؟
انواع متفاوتی از این نوع مشکل پوستی شناسایی شده است که هرنوع هم به دلایل کاملاً متفاوتی ظاهر می‌شوند. ناگفته نماند که درمان شوره سر برای بعضی انواع به‌راحتی نتیجه می‌دهد. فقط کافی است با تغییر روتین مراقبت مو یا درمان خانگی شوره و خارش سر آن را کنترل و مهار کنید. انواع دیگری هم هستند که نیاز به مراقبت‌های جدی و تجویز دارو دارند.
1- شوره پوست خشک
شایع‌ترین نوع شوره که بیشتر اوقات در فصل سرد و مخصوصاً زمستان ظاهر می‌شود. این اتفاق زمانی می افتد که فرد از فضای گرم پا به محیط سرد بیرون بگذارد. این تغییر دما باعث واکنش‌هایی در پوست و خشک شدن آن می‌شود.
همچنین اگر به صورت مداوم موهایتان را با آب داغ شست و شو می‌کنید باعث بروز شوره می‌شود. پوست سر خیلی خشک باعث تحریک و ریزش سلول‌های مرده پوستی می‌شود. جالب است بدانید که شوره سر خشک، کوچک و سفید رنگ است. شاید این نوع پوست جوش بزند ولی چندان زیاد و شدید نیست.
توجه داشته باشید اگر شکل و حالت جوش‌ها غیرعادی شود، پوست شما حالت بحرانی پیدا می‌کند و لازم است حتماً از مراقبت‌های پزشکی ویژه استفاده کنید. برای رفع شوره سر پوست خشک باید از شامپوهای مرطوب کننده یا درمان خانگی شوره سر مثل روغن نارگیل برای ماساژ کف سر استفاده کنید.
2- شوره سر چرب
شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید درست زیر لایه بالایی و بیرونی پوست شما، غددی هستند که چربی طبیعی پوست را تولید می‌کنند. این ماده طبیعی چرب مثل یک مرطوب کننده از پوست محافظت می‌کند. با افزایش چربی سازی این غدد، میزان چربی مو هم بیشتر می‌شود.
همچنین این چربی اضافه می‌تواند روی موها انباشته و باعث تحریک و بروز شوره شود. اگر پوست چربی دارید و شوره می‌زنید، با دقت به شوره‌ها متوجه تفاوت آن با شوره پوست خشک خواهید شد؛ بزرگ‌تر، زرد و چرب‌تر.
نکته: درماتیت سبورئیک شکل شدید شوره سر پوست چرب است.
از جمله روش‌های تأثیرگذار برای درمان شوره سر چرب، شست و شوی منظم با شامپوی حاوی سالیسیک اسید است که سطح شوره این نوع پوست را کنترل می‌کند.
3- شوره سر قارچی
نوعی از قارچ‌های بسیار شایع هم هستند که مالاسزیا Malassezia نام دارند و روی پوست همه ما زندگی می‌کنند. وجود این قارچ در بعضی افراد باعث واکنش‌های التهابی منجر به بروز شوره می‌شود که مهم‌ترین این واکنش‌ها، اگزما است.
پزشک برای رفع شوره سر قارچی شامپوی حاوی ترکیب بازدارنده این نوع قارچ را تجویز می‌کند. شامپویی مثل زینک پیریتیون zinc pyrithione ممکن است باعث درمان شوره سر قارچی شود.
خوب است بدانید که بنابر پژوهش‌های انجام شده در سال 2018، این نوع شامپو همچنین می‌تواند یک درمان احتمالی برای مشکلات پوستی دیگر مثل درماتیت سبورئیک، پسوریازیس و اگزما باشد. باید اضافه کنیم که استفاده از روغن درخت چای یا شامپوی حاوی این ماده ممکن است باعث کاهش شوره سر قارچی شود.
علت شوره سر چیست؟
هنوز دلیل شوره سر مشخص نشده است. اما احتمالاً یکی از دلایل بروز آن، قارچ است که بالاتر درموردش نوشتیم. فولیکول‌ها و غدد چربی مو، نوعی چربی طبیعی به نام سبوم تولید می‌کنند که احتمالاً بستر مناسبی برای مخمر و قارچ‌ها است. البته حدمتعادلی از قارچ روی پوست انسان زندگی می‌کند ولی وقتی زاد و ولد آن بیش از حد طبیعی می‌شود، شوره سر به وجود می‌آید. همچنین ترشح بیش از اندازه چربی طبیعی پوست باعث بروز شوره می‌شود. خوب است بدانید که بیش از حد در معرض هوای خشک قرار گرفتن هم می‌تواند باعث خشکی و درنهایت برفکی شدن پوست شود که به صورت شوره خودش را نشان می‌دهد.
همچنین دلایل زیر عمده‌ترین دلیل شوره سر به حساب می‌آیند:
● رژیم غذایی نامناسب
● مشکلات هورمونی
● بیماری‌های پوستی
● شانه کردن نامنظم مو
● شامپو یا محصولات غیراستاندارد یا نامتناسب با پوست
● بیماری زمینه‌ای (صرع و پارکینسون، افسردگی، اختلال اشتها)
انواع روش درمان شوره سر کدام است؟
برای جلوگیری از شوره سر ترفند پیچیده یا ویژه‌ای قرار نیست یاد بگیرید! فقط کافی است یک زندگی سالم را انتخاب کنید. مواردی که در ادامه برایتان می‌نویسیم ساده و آشناترین روش‌های از بین بردن شوره سر هستند که قطعاً آن‌ها را در زندگی انجام می‌دهید و احتمالاً درست انجام نمی‌دهید!
پیش از اینکه پایتان به دفتر متخصص پوست باز شود، بهترین کار رعایت نکات زیر است:
1- استرس ممنوع
استرس نداشتن تقریباً یک امر غیرممکن ولی کنترل آن همیشه ممکن است. البته پژوهش‌های کافی برای ارتباط بین شوره سر و استرس انجام نشده است. شما چطور در برابر استرس روزانه خودتان را مجهز می‌کنید؟!
2- موهای شانه کرده و مرتب
با یک شانه چوبی ساده و کوچک می‌توانید از پس سلول‌های مرده نشسته روی پوست سر و لابه لای موهایتان بربیایید. برای شانه کشیدن موها از نوک آن شروع کنید و خیلی ملایم و آهسته به ریشه مو برسید. توصیه می‌کنیم از شانه‌های چوبی که ضدالکتریسیته ساکن در مو هستند، استفاده کنید.
3- حذف محصولات شیمیایی یا ناسازگار با جنس پوست و مو
برای انتخاب شامپوی ضدشوره حتماً لازم است از راهنمایی متخصص پوست و مو بهره بگیرید. ترکیبات متفاوت شامپو ممکن است مناسب وضعیت فعلی مو و پوست سر شما نباشد. همچنین لازم است در کنار رعایت این نکته، وقت بیشتری برای شناسایی محصولات مناسب خود کنار بگذارید.
فراموش نکنید که رنگ کردن بیش از اندازه مو، باعث تحریک پوست کف سر و شوره می‌شود.
4- شست‌وشوی منظم موها
باید حتماً پوست سرم را چنگ بزنم و آن را قرمز و دردناک کنم! این بلایی است که بسیاری از ما زیر دوش حمام سر پوست سرمان می‌آوریم. ضمن اینکه باید زمان منظم و کافی برای شست و شوی موهایتان درنظر بگیرید، حتماً به خاطر بسپارید که شست و شو و ماساژ ملایم کف سر همیشه روش درست است.
توصیه می‌شود که بعد از هربار قرار گرفتن در معرض آلودگی‌های محیطی، موها و پوست کف سر را خوب بشویید.
5- شامپوی ضدشوره مناسب
برای رفع شوره سر لازم است از شامپوهای ضدشوره باترکیب کلیمبا یا سلنیوم سولفید استفاده کنید. البته این محصول زمانی تجویز می‌شود که شوره خفیفی ظاهر شده باشد یا بدون دلیل خاصی روی سرتان شوره ببینید. این نوع شامپو به کنترل پوسته پوسته شدن و خارش پوست کمک می‌کند.
خوب است بدانید که برای اثرگذاری بیشتر شامپو، بهتر است قبل از مصرف، موهایتان را با یک شانه چوبی مناسب آرام شانه بکشید تا شوره‌ها جدا شوند و بریزند. حتماً این کار را با ملایمت انجام دهید تا پوست سر تحریک و دردسر شما بیشتر نشود. در مقاله «بهترین شامپو ضد شوره» شامپوهای بیشتری را معرفی کرده ایم که می‌توانید مطالعه نمایید.
6- کاربرد متفاوت شامپوها
شامپوهای با ترکیب سلنیوم سولفید به کاهش تولید چربی‌های طبیعی پوست کف سر کمک می‌کنند.
از شامپوهای حاوی پیریتیون برای کنترل رشدسریع مخمرها استفاده می‌شود.
شامپو با ترکیب قطران زغال سنگ یک ترکیب ضدقارچ طبیعی است؛ در مصرف این نوع شامپو باید احتیاط کرد چون در بلند مدت ممکن است مشکلاتی را ایجاد کند. مثلاً موهای رنگ شده را لک دار می‌کند یا باعث بروز حساسیت‌ها به اشعه خورشید می‌شود.
شامپو باترکیب سورفاکتانت برای درماتیت پوستی (اگزما)؛ این نوع شامپو برای انواع شوره سر چرب، خشک، کف سر چرب با ساقه موی خشک، کف سر چرب با ساقه موی چرب تأثیر دارد. البته این شامپوها به صورت دوره‌های مشخص تجویز می‌شود و در کنار آن، از یک شامپوی ملایم روزانه هم می‌توانید استفاده کنید.
انواع درمان خانگی شوره سر کدام است؟
1- رفع شوره سر با سرکه سیب
پس از ترکیب کردن سرکه سیب با آب گرم، موهای خشک خود را چند دقیقه با آن ماساژ بدهید. لازم است ماساژ پوست را برای کل سر انجام دهید تا نتیجه مطلوب را بگیرید. در پایان موها را با آب ولرم شست و شو دهید. هفته‌ای دو مرتبه می‌توانید این کار را تکرار کنید.
بیشتر بدانید: اسید سرکه میزان PH پوست را تغییر می‌دهد و مانع خوبی در برابر رشد قارچ‌های پوستی است.
2- جوش شیرین برای درمان شوره سر
بهتر است یک قاشق غذاخوری جوش شیرین را در یک فنجان آب حل و مثل شامپو استفاده کنید. همچنین می‌توانید پس از نمناک کردن موهایتان، مقداری جوش شیرین را به موها بمالید و بعد آبکشی کنید. جوش شیرین هم مانند سرکه، مانع پیشروی قارچ‌های پوست سر می‌شود.
خوب است بدانید که ماساژ پوست سر با جوش شیرین ممکن چند روز اول درمان باعث خشکی پوست شود. ولی به مرور زمان پوست را برای تولید چربی طبیعی فعال می‌کند.
3- شنبلیله برای رفع شوره سر
این گیاه معرکه یک سدکننده قوی برای درمان شوره سر است و جلوی پوسته پوسته شدن آن را می‌گیرد. پیشنهاد می‌کنیم دو قاشق غذاخوری دانه شنبلیله را به مدت یک شب در آب خیس کنید. بعد از جداکردن دانه‌ها و آسیاب آن، خمیر ساخته شده را به مدت 45 دقیقه روی سر خود بمالید. در پایان با آب ولرم شست و شو دهید.
4- درمان شوره سر خانگی با آسپرین
اسید سالیسیک موجود در این قرص در بیشتر شامپوهای ضدشوره وجود دارد. می‌توانید هرمرتبه، دو عدد آسپرین پودر شده را به شامپوی خود اضافه کنید و روی سرتان بمالید. موها باید به مدت دو دقیقه در این حالت استراحت کنند و بعد، با آب شست و شو دهید.
5- از بین بردن شوره سر با روغن نارگیل
یکی دیگر از روش‌های از بین بردن شوره سر ، ماساژ پوست سر با 3-5 قاشق غذاخوری روغن نارگیل است. سر را به مدت یک ساعت در این حالت استراحت بدهید. سپس با شامپو و بعد آب ولرم بشویید. درصورتی که تمایل به یادگیری ماسک‌های بیشتری دارید می‌توانید به مقاله «ماسک مو با روغن نارگیل» مراجعه نمایید.
سخن پایانی
برای درمان شوره سر روش‌های پزشکی و خانگی بسیاری وجود دارد که میتوان از آن‌ها برای رفع دائمی شوره سر حساب کرد. پس از تشخیص نوع شوره و شدت آن، می‌توانید به انتخاب خود از یکی از روش‌های درمانی پزشکی یا خانگی که در این مقاله نوشتیم استفاده کنید.
فراموش نکنید که درمان قطعی شوره سر فقط با داشتن صبر و حوصله در فرایند درمان ممکن است.
منبع:
https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/ss/slideshow-dandruff
https://www.healthline.com/health/types-of-dandruff#types-of-dandruff
