شاید تا به حال زیاد شنیده باشید که در صورتی که به طور ناگهانی دچار ترس شوید لب شما تبخال خواهد زد. ما در این مقاله قصد داریم تا خیلی علمی‌تر راجب تبخال لب و تبخال ناحیه تناسلی صحبت کنیم. به این ترتیب شما می‌توانید با مطالعه این مقاله از ابتلای خود و دیگران به تبخال جلوگیری کنید. در واقع تبخال، از طریق انتقال ویروس تبخال به بدن افراد شیوع پیدا می‌کند. پس با ما همراه باشید تا روش‌های درمان تب خال و راه‌های جلوگیری از آن را یاد بگیرید.
تب خال چیست؟
تب خال یک نوع عفونت است که توسط یک ویروس به نام هرپس سیمپلکس ایجاد می‌شود. متاسفانه این ویروس می‌تواند دستگاه تناسلی خارجی، مقعد، سطوح مخاطی و پوست سایر نقاط بدن را تحت تأثیر خود قرار بدهد. در واقع می‌توان گفت که تبخال زدن یک نوع بیماری پوستی است و دوره نقاهت طولانی هم دارد.
جالب است بدانید بسیاری از افراد حتی با وجود داشتن ویروس هرپس سیمپلکس، هرگز علائمی از این بیماری را نداشته‌اند. تا کنون هیچ درمان تب خال قطعی پیدا نشده است، اما در این مقاله روش‌هایی را به شما عزیزان پیشنهاد خواهیم کرد که به کمک آن‌ها می‌توانید این بیماری را به خوبی مدیریت و کنترل کنید و تا حد قابل توجهی آن را درمان کنید.
علائم تب خال
علائم تب خال، با توجه به محل ایجاد آن متفاوت خواهد بود. لب‌ها نسبت به سایر نقاط بدن، بیشتر مستعد تب خال زدن هستند. معمولا علائم تب خال لب از 1 تا 24 ساعت قبل از ظاهر شدن تب خال بروز خواهد کرد. این علائم عبارتند از سوزش، قرمز شدن پوست، احساس خارش همراه با سوزش و یا سوزن سوزن شدن محلی که قرار است تب خال بزند. علاوه بر این که نوع علائم اولیه تبخال متفاوت است؛ شدت این علائم نیز فرق خواهد کرد. حتی در مواردی فرد بیمار هیچ علائمی ندارد. همچنین در مواردی هم علائم تبخال با ایجاد تب و تورم غدد لنفاوی همراه می‌باشد.
علت تبخال لب
دلیل اصلی به وجود آمدن تبخال، تکثیر ویروس تبخال در سلول‌های پوست است. تکثیر ویروس منجر به از بین رفتن سلول‌ها خواهد شد و به این ترتیب بافت پوست آسیب می‌بیند و تبدیل به زخم‌ها و تاول‌های ریز می‌شوند که می‌توانند خیلی سریع در تماس با هم باز شوند. داخل تاول‌ها مایعی وجود دارد که حاوی مقادیر زیادی ویروس تبخال است و در نتیجه این مایع بسیار عفونی خواهد بود. ممکن است تاول‌ها یکی دو روز بعد از بروزشان خود به خود باز شوند؛ در این صورت زخم‌های کوچک‌تری ایجاد می‌کنند. تاول‌های تبخال بعد از یک هفته به تدریج از بین خواهند رفت و پوست جدید و سالم جایگزین آن خواهد شد. تبخال لب هم معمولا 10 روز طول می‌کشد تا بهبود یابد.
خب در ادامه این بحث باید در مورد ویروس هرپس سیمپلکس بیشتر صحبت کنیم. این ویروس به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود؛ نوع اول و نوع دوم.
◄ نوع اول: نوع اول این ویروس، در واقع باعث به وجود آمدن تبخال در اطراف دهان می‌شود. به عبارت دیگر این نوع ویروس، عامل تبخال و تاول‌های ریز دور لب و روی صورت است. درمان تب خال نوع اول آسان‌تر خواهد بود.
◄ نوع دوم: نوع دوم این ویروس باعث به وجود آمدن تبخال در ناحیه تناسلی خواهد شد و در واقع عامل ایجاد تبخال تناسلی است. متاسفانه باید گفت که در صورت ابتلا به ویروس نوع دوم، این ویروس تا آخر عمر همراه شما خواهد ماند. این احتمال هم وجود دارد که علائم آن در برخی افراد ظاهر نشود.
روش های خانگی درمان تب خال
در این بخش روش‌هایی را به شما می‌آموزیم که به کمک آن بتوانید تبخال خود را کنترل و تا حدی درمان کنید. در این روش‌ها اغلب از موادی استفاده می‌شود که در اکثر خانه‌ها می‌توان آن را یافت. برای درمان تبخال لب می‌توان راه‌های مثل موارد زیر را امتحان کنید.
- مالیدن پودر نشاسته ذرت را روی ناحیه آسیب دیده.
- مالیدن ژل آلوئه‌ورا روی زخم‌های ایجاد شده توسط ویروس تبخال. آلوورا خواص زیادی دارد که در مقاله «خواص آلوورا برای پوست» به شرح آن پرداخته ایم.
- استفاده از وازلین و چرب کردن ناحیه آسیب دیده.
همانطور که گفتیم این روش‌ها بیشتر برای تبخال‌های صورت و اطراف دهان استفاده می‌شود. اما برای درمان تب خال ایجاد شده در ناحیه تناسلی، باید از روش‌های زیر استفاده کرد
- حمام کردن با آب نمک.
- ریختن آب روی تبخال‌ها برای کاهش درد به هنگام ادرار کردن.
- خودداری از برقراری رابطه جنسی، حتی با استفاده محافظت.
- کمپرس یخ (توجه داشته باشید که یخ نباید به طور مستقیم روی پوست قرار بگیرد. در صورتی که خواستید این روش را امتحان کنید حتما یخ را لای یک پارچه تمیز بپیچید)
- استفاده از داروهایی مثل استامینوفن یا ایبوپروفن
- استعمال از کرم یا لوسیون‌هایی حاوی لیدوکائین بر روی مجرای ادرار، پیش از ادرار کردن.
این نکته را هم باید مذکر شد که هیچ یک از روش‌های گفته شده پایه و اساس علمی ندارند و بر پایه تجربیات محققان به وجود آمده است.
◄ نکته : امکان درمان یک روزه تبخال لب وجود ندارد ولی شما می‌توانید در صورت احساس علائم تبخال روی لب کمپرس یخ قرار دهید. این کار می‌تواند تا حد زیادی از بروز تبخال و پیشرفت آن جلوگیری کند.
روش های دارویی درمان تب خال
یک سری دارو هم وجود دارد که در صورت استفاده از آن‌ها می‌توانید تب خال خود را تا حد زیادی درمان و یا حداقل از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید. البته این را هم باید گفت که هیچ دارویی نمی‌تواند مانع بروز تبخال بشود.
در واقع داروهایی که توسط پزشک برای درمان تب خال تجویز می‌شود، داروهای ضد ویروس هستند که می‌توانند به کند شدن شیوع ویروس و کاهش شدت علائم کمک کنند.
داروهایی که پزشک برای این بیماری ویروسی تجویز می‌کند عبارتند از: آسیکوویر، والاسیکلوویر و فامسیکلوویر. مصرف این داروها به فرد مبتلا کمک می‌کنند تا خطر انتقال ویروس تبخال به سایر افراد کاهش پیدا کند. پزشک همچنین با توجه به عود و شدت بیماری شما تعیین می‌کند که چه مقدار و چه مدت باید آن را مصرف کنید. خوشبختانه مصرف روزانه این داروها برای مدت زمان طولانی، می‌تواند خطر انتقال ویروس تبخال به شریک جنسی شما را تا حد زیادی کاهش دهد؛ اما باید بدانید که ریسک ابتلای او به تبخال همچنان پابرجا خواهد ماند.
توجه داشته باشید که این داروها حتما باید با تجویز و نظر پزشک استفاده گردد.
عوارض تب خال
عوارضی که برای تب خال مطرح است؛ مربوط به تبخال تناسلی می‌باشد. عوارضی که در برخی افراد به دنبال بروز تبخال تناسلی ایجاد شده است عبارتند از استفراغ، تب، سردرد و سفتی گردن. این عوارض معمولا 3 تا 12 روز بعد از بروز تبخال ایجاد شده و خوشبختانه بعد از مدتی کاملا بهبود خواهند یافت. تبخال تناسلی از جمله بیماری‌هایی است که از راه تماس پوستی مثل برقراری رابطه جنسی و ترشحات تنفسی منتقل می‌شود. به دلیل این شیوه انتقال افرادی مثل دندانپزشکان، کارکنان بخش مراقبت‌های ویژه و آزمایشگاه‌ها نسبت به سایرین بیشتر در معرض خطر هستند. علاوه بر این انتقال تبخال تناسلی از مادر به فرزند در هنگام زایمان هم بسیار شایع است.
عارضه دیگر ویروس تبخال به دلیل نوع انتقال آن به این صورت است که ویروس می‌تواند از ناحیه تناسلی به سایر نقاط بدن ازجمله دست‌ها، بازوها و ران‌ها منتقل شود و آن‌ها را هم درگیر کند. همچنین تاول‌ها و زخم‌های تبخالی پس از بهبود، ممکن است مجددا عود کند. دفعات عود و شدت آن در افراد مختلف، متفاوت است و به شرایط فردی و وضعیت ایمنی آن‌ها بستگی دارد.
روش‌های جلوگیری از ایجاد تب خال لب
همه ما می‌دانیم که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است و از آنجایی که برای تبخال هیچ درمان قطعی وجود ندارد، اقدامات پیشگیرانه اهمیت خیلی بیشتری خواهد داشت. در این بخش قصد داریم یک سری راهکار را به شما عزیران معرفی کنیم تا در صورت رعایت آن‌ها هم از ابتلا به این ویروس جلوگیری کنید و هم از انتقال آن به دیگران. البته اقدامات پیشگیرانه ویروس نوع اول و نوع دوم با هم تفاوت دارد که هر کدام را بازگو خواهیم کرد.
اقدامات پیشگیرانه در صورت مشاهده علائم ویروس نوع اول:
- از تماس فیزیکی مستقیم با افراد دیگر جدا خودداری نمایید.
- از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مثل لیوان، حوله، قاشق و چنگال، بالش، لباس و لوازم آرایش بخصوص رژلب حتما پرهیز کنید. احتما انتقال ویروس از این طریق بسیار شایع است.
- در صورتی که علائم تبخال در فردی شدید شود، آن شخص باید از بوسیدن، برقرار رابطه جنسی دهانی هر نوع فعالیت جنسی دیگر جدا خودداری کند.
- نکته خیلی مهم به هنگام استفاده از دارو این است که قبل و بعد استفاده از دارو دستان خود را با آب و صابون بشویید و دارو را به کمک پنبه و یا در صورت امکان با دستکش یک بار مصرف روی زخم‌های ایجاد شده بمالید.
اما در رابطه با افرادی که به ویروس نوع دوم مبتلا هستند، باید از موارد دیگری دوری کنند تا از انتقال این بیماری به افراد دیگر جلوگیری شود.
- انجام هر گونه فعالیت جنسی حتی با محافظ ممنوع
- اگر تشخیص داده شود، در شخصی این ویروس وجود دارد اما او هیچ گونه علائمی را مشاهده نمی‌کند؛ می‌تواند رابطه جنسی با شریک خود را برقرار کند اما استفاده از محافظ حین رابطه بسیار ضروری است.
- زنان بارداری که به این ویروس تبخال نوع دوم مبتلا هستند؛ در صورت تشخیص و تجویز پزشک باید یک سری دارو مصرف کنند تا از سرایت ویروس به جنین جلوگیری شود.
با رعایت راهکارهایی که گفته شد، می‌توان تا حد زیادی از از ابتلا افراد به این ویروس جلوگیری کرد. همچنین با رعایت این نکات و روش‌های کنترل بیماری، شدت بیماری خود را کاهش داده و خیلی عادی به فعالیت‌های روزانه خود مثل دیگران ادامه دهید.
راه‌های انتقال تب خال لب
راه‌هایی وجود دارد که باعث انتقال ویروس تبخال می‌شود. شما با شناسایی آن‌ها می‌توانید از ابتلا به تبخال لب جلوگیری کنید و به این ترتیب دیگر نیاز نیست که نگران درمان تب خال باشید.
1. اشتراک وسایل شخصی با فرد بیمار
ویروس تبخال این قابلیت را دارد که به صورت غیر مستقیم، یعنی از طریق تماس با اشیاء آلوده انتقال پیدا کند. به این ترتیب اگر شما از وسایل فرد بیمار مثل عینک، تلفن همراه، حوله، بالش، لیوان و یا وسایل غذاخوری استفاده کنید، احتمال انتقال ویروس به بدن شما بسیار زیاد خواهد بود. این نکته را هم به یاد داشته باشید که ویروس تبخال می‌تواند به مدت دو روز خارج از بدن موجود زنده به حیات خویش ادامه دهد.
2. تماس پوستی و فیزیکی با فرد بیمار
متاسفانه اکثرا ویروس‌ها می‌توانند مانند قطره‌هایی کوچک در مسافت‌های کوتاه از راه‌های هوا به هنگام عطسه یا صحبت کردن از فردی به فرد دیگر، منتقل شوند. این نوع انتقال ویروس در کودکان بسیار شایع است. چرا که اکثرا از طریق دست‌های خود دهانشان را لمس می‌کنند و تماس فیزیکی زیادی با دوستان و خانواده خود برقرار می‌کنند. در نتیجه ویروس تبخال خیلی سریع از دست یک کودک به دهان کودک دیگر منتقل خواهد شد. مراقب از کودکان در فضاهایی مثل مهد کودک، شهربازی و مدرسه بسیار ضروری است.
3. بوسیدن
انتقال تبخال لب، غالبا از طریق انتقال مستقیم ویروس از یک شخص به شخص دیگر انجام می‌گیرد. به این صورت که اگر فرد مبتلا به تبخال لب، کسی را ببوسد، به احتمال خیلی زیاد آن شخص هم به تبخال دچار می‌شود. همچنین در افراد مبتلا به تبخال ناشی از سرما خوردگی، ویروس به طور مستقیم در بزاق آن‌ها پخش خواهد شد. در این صورت بزاق فرد مبتلا به ویروس یک منبع آلوده و عامل اصلی ایجاد این نوع تبخال خواهد بود. بوسیدن فرد مبتلا در این زمان، خطر انتقال ویروس را به شدت افزایش می‌دهد.
سخن پایانی
از این که تا پایان این مقاله با ما همراه بودید از شما سپاس گزاریم و امیدواریم که اطلاعات بسیار مفیدی را درباره درمان تب خال و روش های جلوگیری از آن در اختیار شما عزیزان قرار داده باشیم تا بتوانید با رعایت نکات گفته شده از ابتلا به بیماری ویروسی تبخال جلوگیری کنید.
