مراقبت های پس از زایمان
مادر شدنتان را به شما تبریک می گوییم. شما راه سخت و طاقت فرسایی را به اتمام رساندید و نتیجه شیرین آن را با بغل کردن نوزادتان به دست آوردید. زایمان به دو صورت طبیعی و سه زارین انجام می شود. هر کدام از این نوع زایمان ها مراقبت خاص و مهمی دارند و مادر حتماً باید آن را رعایت کند تا به سلامتی اش لطمه ای وارد نشود. ما در این مقاله به مراقبت های پس از زایمان می پردازیم و امیدواریم برای شما مفید واقع شود.
مراقبت های پس از زایمان طبیعی
مراقبت های پس از زایمان طبیعی به اندازه زایمان سزارین نیست. اما باز هم نمی توان از تغییرات و نیازهای این دوره به سادگی عبور کرد.
-
بخیه
در زایمان طبیعی ممکن است ناحیۀ پرینه را تا حدود دو سانتی متر برای خروج نوزاد باز کنند و بعد بخیه بزنند. این بخیه به اندازۀ بخیۀ سزارین، عمیق نیست و به همین دلیل در مدت زمان کوتاهی جوش می‌خورد. اگر بتوانید به خوبی از زخم خود محافظت کنید، می توانید انتظار داشته باشید که با گذشت حدود یک هفته تا ۱۰ روز، دیگر خبری از بخیه و زخم نباشد.
برای بهتر شدن بخیه هایتان بهتر است :
1 – روی بخیه خود ننشینید.
2 – از توالت ایرانی استفاده نکنید.
3 – تا زمان بهتر شدنتان بهتر است از بالشت های طبی استفاده کنید.
4 – زیاد سرپا نیاستید.
5 – پس از هربار شستشو خود را به خوبی خشک کنید.
-
مصرف مکمل های دارویی
در اولین ماه پس از زایمان طبیعی، بین 5 تا 7 کیلوگرم از وزن مادر کم شده و خونی که در جریان زایمان از دست رفته، باید جبران شود. همچنین به دلیل شیر دهی، باید تغذیه مادر کافی و مناسب باشد. پس بعد از زایمان حتماً قرص های آهن، کلسیم و مولتی ویتامین خود را مصرف کنید.
-
خونریزی
هم در زایمان طبیعی و هم سزارین این خونریزی عادی است. اما در زایمان طبیعی مقدار خونریزی بیشتر می باشد. اگر در ناحیه پرینه بخیه دارید مراقبت بیشتری لازم است. بهتر است:
1 – از نوار بهداشتی ساده و غیر پودری و مشبک استفاده کنید.
2 – لباس تنگ نپوشید.
3 – از تامپون استفاده نکنید.
4 – کارهای سنگین و سخت انجام ندهید.
5- نوار بهداشتی خود را هر 3-4 ساعت عوض کنید.
-
استفاده از شکم بند
شکم بندهای بعد از زایمان، به بازگشت شکم به حالت قبل از بارداری و رفع کمر درد کمک می کند. این شکم بندها در دو نوع است.
نوع اول که به آن گِن گفته می شود. شبیه یک شورت بلند است و از بالای زانو تا روی شکم کشیده می شود. از آنجا که این گن ها باعث عرق کردن خواهد شد، توصیه می شود تا خوب شدن بخیه های پرینه، از آنها استفاده نکنید.
نوع دوم شکم بندها مانند کمربندی پهن دور شکم بسته می شود و از زیر شکم تا بالای آن را می پوشاند. این نوع شکم بند را می توانید بعد از زایمان استفاده کنید.
-
تغذیه مناسب
بعد از زایمان طبیعی نباید غذای سنگین بخورید. زیرا ایجاد یبوست در شما به بخیه هایتان فشار وارد می کند. باید توجه داشته باشید که در روزهای پس از زایمان شما ممکن است فعالیت کمتری داشته باشید. بنابراین امکان سوء هاضمه و یبوست وجود دارد.
مراقبت های پس از زایمان سزارین
مادران باید به خاطر داشته باشند که سزارین یک عمل جراحی بزرگ شکم است. بنابراین احساس درد در محل برش سزارین معمولی است. محل برش ممکن است کمی برآمده و برجسته بوده و از رنگ پوست تان تیره تر باشد. عطسه، سرفه یا سایر فعالیت هایی که در محل شکم فشار ایجاد نماید، در روزهای اول دردناک خواهد بود. ولی روز به روز و رفته رفته بهتر خواهید شد.
مادرانی که برای سزارین روش بی‌حسی اسپاینال و اپیدورال را انتخاب می کنند. بعد از جراحی معمولاً هوشیارند و شاهد خدمات بیمارستان هستند. اما مادرانی که بیهوشی کامل را برای سزارین انتخاب می کنند، ممکن است حتی یک ساعت بعد از جراحی هم قادر به صحبت کردن نباشند. در هر دو صورت، مادر پس از سزارین حداقل باید 24 ساعت در بیمارستان بستری باشد تا روند بهبود او و وضعیت نوزاد زیر نظر گرفته شود.
مراقبت های بعد از زایمان در بیمارستان
هنگام عمل و بعد از آن علائم حیاتی مادر کنترل می شود. فشار خون، نبض و تنفس از جمله علائمی است که تا دو ساعت بعد از زایمان مرتباً تحت نظر گرفته می شود. همچنین حالت تهوع، استفراغ، توانایی حرکت کردن و مشکلات ادراری را نیز دائم بررسی می کنند. و در صورت عدم مشکل مادر و نوزاد 24 ساعت بعد از عمل مرخص خواهند شد.
مراقبت از مادر بعد از زایمان در زمان خوابیدن بسیار مهم است. درمورد نحوه خوابیدن مادر بعد از زایمان سزارین با کمک بی حسی پزشکان توصیه می کنند که به هیچ وجه مادر بالشت در زیر سرش قرار ندهد و به صورت طاق باز طوری بخوابد که سر بر روی تشک قرار گیرد. این مساله از جمله مهمترین موارد مراقبت های بعد از زایمان سزارین با بی حسی محسوب می شود.
مراقبت های بعد زایمان در منزل
1 – نحوه شیر دادن به نوزاد
بهتر است تا یک هفته بر روی بخیه خود نباشید و نوزاد را به شکلی شیر دهید که به بخیه هایتان فشار وارد نشود. اگر درد دارید و وعده های کمی می توانید به فرزندتان شیر دهید، دریغ نکنید و حتی همان وعده های اندک را به نوزاد شیر بدهید. چرا که وقفه در شیردهی، شیرتان را خشک می کند و فرزندتان برای همیشه از فواید شیر مادر محروم می ماند. از یک نفر بخواهید در نگهداری نوزاد، حداقل دو هفته اول را به شما کمک کند و شما وقت بیشتری برای استراحت کردن داشته باشید.
2 – تغذیه مناسب
مادر پس از زایمان مسئول غذای خود و فرزندش می‌باشد و هر آنچه که می‌خورد بر شیردهی او تاثیر می گذارد. پس باید در رژیم غذایی مادر ویتامین، پروتئین و مایعات کافی و مقوی وجود داشته باشد تا پروتئین و کلسیم و سایر موادی که از طریق شیر دادن یا در طی عمل از دست داده، جبران شود.
3 – استفاده از مکمل های دارویی
برای جلوگیری از کم خونی و کمبود ویتامین، مصرف روزانه قرص آهن و یک قرص مولتی ویتامین تا سه ماه بعد از زایمان توصیه می شود.
4 – مراقبت از زخم بخیه
محل زخم را تمیز و خشک نگه دارید. بیمارستان معمولاً از پانسمان ضد آب برای شما استفاده می کند که می توانید با همان پانسمان حمام کنید. بعد از رفتن به خانه می توانید حمام کنید. سعی کنید هر روز دوش بگیرید. برای برداشتن پانسمان زخم حتماً به پزشک خود مراجعه کنید. کش شورتتان را روی زخم قرار ندهید. از لباس های نخی و گشاد استفاده کنید. وقتی زخمتان هنوز تازه است، از شکم بند استفاده نکنید. زیرا زخم را مرطوب نگه می دارد. پس از بهبود اولیۀ زخم، بستن شكم بند مناسب است. زخم سزارین را دستکاری نکنید و از باز و بسته کردن مداوم پانسمان خودداری کنید.
5 – داشتن فعالیت بدنی
یکی از مفیدترین مراقبت های بعد از سزارین و زایمان طبیعی پیاده روی است. پیاده روی و راه رفتن باعث می شود تا از یبوست و نفخ جلوگیری شود و روند بهبودی شما سرعت بیشتری داشته باشد. استراحت کافی در این دوران ضروری است، سعی کنید زمانی که نوزاد شما خواب است خودتان هم استراحت کنید.
6 – عدم برقراری ارتباط جنسی
برای از سر گرفتن رابطه جنسی پس از عمل سزارین لازم است چیزی در حدود ۶ تا ۸ هفته صبر کنید تا بدنتان آمادگی لازم را به دست بیاورد.
7 – کنترل درد
اغلب زنان چند روز اول پس از سزارین احساس ناراحتی می‌کنند و برای برخی از زنان درد چند هفته طول می کشد. در این صورت پزشک برای آن ها تا زمانی که نیاز دارند مصرف منظم مسکن را تجویز می کند.
8 – استفاده از شکم بند
بستن شکم در کاهش درد، افزایش تحرک و تثبیت کف لگن مؤثر است. شکم بند به جمع شدن شکم و رحم شما و همچنین شل شدن پوست شما بر اثر تغییر وزن کمک زیادی می کند. بهتر است بعد از سزارین تا زمانی که بخیه های خود را نکشیده اید و یا پانسمانتان را برنداشته اید استفاده نکنید تا به تخمانتان فشاری وارد نشود.
9 – رژیم سخت ممنوع
یکی از موارد بسیار مهم مراقبت بعد از سزارین، توجه به تغذیه است. نسبت به اضافه وزن خود زیاد حساسیت نشان ندهید. زیرا در صورت اقدام به شیردهی اضافه وزن خود را بسیار سریع تر از دست خواهید داد. در غیر اینصورت سعی کنید در برنامه غذایی خود تعادل ایجاد کنید و از خوردن تنقلات فاقد ارزش غذایی خودداری کنید.
10 – کار سنگین ممنوع
پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل به دلیل کشیدگی و بریدگی عضلات شکمی در جریان سزارین و از سویی دیگر تضعیف آنها در دوران بارداری مراقبت دقیق و کافی از خود اهمیت بسیاری می یابد. سعی کنید تا حد امکان در وضعیت خوابیده به استراحت بپردازید. فعلاً از انجام امور منزل، خرید، آشپزی و … معاف خواهید بود! سعی کنید از مادر، مادر شوهر، دوست، اقوام، همسایه و … در انجام کارهایتان کمک گرفته و انجام بخشی از این کارها را نیز به همسرتان محول کنید.
